T-Raperzy znad Wis: Popio

Drogie dziatki, chcemy streścićCo Żeromski Stefan zmieściłW swej powieści, co za tytułMa "Popioły". To wybrykówCiąg Rafała OlbromskiegoJest jak też kuzyna jego,Który zwał się Cedro Krzyrztof.Spójrzmy jak do zdarzeń przyszło.Gdy z Heleną się z DersławicRafał w dworku ojca bawiłPodczas pląsów, przy węgrzynieWyznał miłość swą dziewczynie.A jak skończył już się zwierzaćUdał się do Sandomierza,Bo w gimnazjum tam miejscowymDbał o rozwój swojej głowy.Raz wypłynął z Krzyśkiem łódką,Lecz panował nad nią krótko,Rwącym nurtem pchani w odmętCudem uszli z śmierci objęć.Gdy dotarli nocą późnąNakrył belfer ich, a rózgomPoddać szkolny sąd RafałaChciał. Tu miarka się przebrała Rzucił budę z tej przyczynyDomem są mu znów Tarniny -Dworek ojca, co RafałaŹle traktuje. "To zakała"Twierdzi i doglądać każeBydło mu i zboże, w razieGdyby ktoś chciał do chłopakaCoś powiedzieć, to ma zakaz.Raz klucz skradł, otworzył stajnię,Wyprowadził klacz z niej tajnie,No i puścił się galopemDo Heleny, lecz z powrotemZmylił drogę lasu blisko,Stawił czoła wilczym pyskom,Co mu ciało w sporej częściPokąsały, wszak los szczęścił,Bo też jak na zawołanieChłop przejeżdżał, wziął na sanieI do chaty zabrał własnej.Gdy ozdrowiał było jasne,Że opuścić musi włości,Bryczką więc do MałogoszczyZabrał się do Piotra (brata),Co już z ojcem się nie bratał.Książę Gintułt, co w kadetachZ Piotrem kiedyś był, też zjechałZ racji takiej sposobnościPiotr dla sługi chce wolności.Gintułt zgadza się i szydzi,Piotr się wzburza gdy to widzi,Walczyć chce na pistoletyLecz szlag trafia go niestety.Książę czuje się paskudnie,Więc Rafała gości w Grudnie,Wręcza kiesę mu dukatów,Co był niby winien bratu,Rafał zaś do jego siostryCzuje słabość. lecz ta ostryOdpór daje. Potem KrakówI nasz Rafał w gronie żaków.Gdy już zbrakło mu funduszyRzucił studia i wyruszyłDo rodzica, ten wybaczaDając funkcję mu oracza.W roli tego co na roliSzaro jest, stąd Rafał woliByć u księcia sekretarzem.Będzie też wolnomularzem,Aż raz pośród sióstr masonekMistrza loży spotka żonę,Panią de With - radość wielka,Bo to przecież jego Helka.Helki mariaż nudny ma tryb,Więc z Rafałem rusza w Tatry.Lecz w pieczarze którejś nocyUlegają zbójców mocy,Co krępują jego we śnieJą niewoląc jednocześnie.Nie chcąc dłużej zmysły paść ichHelka kończy żyć w przepaści.Pojawiają się żołnierze,Każdy z nich Rafała bierzeZa zbójnika i dlategoLoch przez rok jest domem jego.Kiedy wyszedł trafem losuSpotkał Cedrę. Do StokłosówKrzych go powiózł a po rokuZjawił wiarus się i spokójIm zakłócił historiami,Co wiązały się z walkami,I wiarą w Napoleona.Trzeba znaleźć się w legionach,Bo w nich przecież Polski cząstka...I ruszyli w stronę Śląska.Gdy przebrnęli przez granicęR. zasilił w mig konnicęI pod wodzą DąbrowskiegoWalczył w niej do upadłego.Pod Zajączkiem generałemBił się Krzych, więc nie z Rafałem.Potem wstąpił do lansjerówI w kierunku PirenejówMaszerował z animuszemMimo rany, i katusze.Saragossa i Tudela(Tam szlif zdobył oficera),No i ciężki bój w Madrycie,Gdzie postradał prawie życie.A zaś Rafał Gdańsk oblegaZaraz po zdobyciu Tczewa,Walczy także pod Raszynem,Wsławia się niejednym czynemPrzy obronie Sandomierza,Jednym słowem - wzór żołnierza.Po wojaczce zaś cumujeW Wyrwach, co dał w spadku wujek,Dworek wznosi modrzewiowy...Wtem przyjeżdża Krzych Cedro wy-Wieść Rafała chce z domostwa,Bo cesarza kusi Rosja.Lecz czy walka z nim pospołuDźwignie Polskę znów z popiołów?Nic już nie ma do dodaniaPora zasiąść do czytania.O, Żeromski! Twe "Popioły"Nie opuszczą nigdy szkoły!