Kolędy: Dnia jednego o pólnocy

Dnia jednego o pólnocy

Autor kolędy Dnia jednego o północy nie jest znany. Była publikowana w kilku zbiorach na przełomie wieków: w 1843 roku w Pastorałki i kolędy z melodyjami czyli piosnki wesołe ludu w czasie świąt Bożego Narodzenia po domach śpiewane czy w 1904 roku w zbiorze Kantyczki. Kolędy i pastorałki w czasie Świąt Bożego Narodzenia po domach śpiewane z dodatkiem pieśni przygodnych w ciągu roku używanych.

Wyjątkowość utworu przejawia się w pokazywaniu narodzin Jezusa z perspektywy podmiotu lirycznego, ze sporą dozą satyry. Opowiada on, że kiedy zmęczony zasnął o północy, na przełomie jawy i snu dojrzał światło tak jasne, jak słoneczne wdzierające się do pomieszczenia, w którym się znajdował. Zaskoczony zerwał się na równe nogi, budząc nie bez wysiłku także swoich towarzyszy. Jeden z nich - Kaźmierz, był przerażony sytuacją w jakiej się znaleźli. Nie bez pewnej złośliwości wskazał na innego z mężczyzn - wszystkowiedzącego Maćka. Jak się okazało, słusznie, ponieważ to jemu objawił się Anioł, wyjaśniając pochodzenie blasku i nakazując udanie się do Betlejem i złożenie darów z tego, co mają najcenniejsze.

Kolędy

Kolęda wywodzi się z rzymskich obchodów Kalendae, była to radosna noworoczna pieśń. Współcześnie pieśń ta przyjęła formę utworu nawiązującego do świąt Bożego Narodzenia, najczęściej nawiązującego do religii chrześcijańskiej. Początkowo wywodziła się z tradycji ludowej, przekazywanej z pokolenia na pokolenia przez pobożną ludność, z czasem jednak weszła na salony, pojawiły się wśród nich kompozycje wybitnych kompozytorów.

Kolędy są częścią polskiej tradycji świątecznej, mocno zakorzenione w jej obrzędach. Każdego roku na terenie kraju odbywają się koncerty, festiwale i przeglądy kolęd, skupiające na scenie znanych i mniej znanych wokalistów.

Powstawały także świeckie wersje kolęd - pastorałki, nienawiązujące do religii chrześcijańskiej, powstawały na przełomie wieków. Nazwa pastorałka wywodzi się od łacińskiego słowa pastoralis, czyli pasterski. Jest to rodzaj kolędy, w której prócz części religijnej, bożonarodzeniowej, znajdują się także wątki obyczajowe. Dawniej wykonywane przez wędrownych muzyków, szczególnie popularne od XXII wieku.

Najpopularniejszą kolędą na świecie jest Cicha noc. Najbardziej znane polskie kolędy to Bóg się rodzi, moc truchleje, Do szopy, hej pasterze, Dzisiaj w Betlejem, Lulajże, Jezuniu, Oj, maluśki, maluśki, Przybieżeli do Betlejem, Wśród nocnej ciszy.